ENBệnh tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường type 2, không chỉ là mối nguy về rối loạn đường huyết mà còn làm gia tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác, trong đó có ung thư đại trực tràng. Đây là loại ung thư thường gặp ở hệ tiêu hóa và có nguy cơ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Theo các chuyên gia, bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ cao hơn mắc ung thư đại trực tràng do nhiều yếu tố liên quan đến rối loạn đường huyết và tình trạng viêm mạn tính.
Tăng Insulin và Yếu Tố Tăng Trưởng Giống Insulin (IGF)
Ở người bệnh tiểu đường, tình trạng kháng insulin khiến cơ thể phải sản xuất nhiều insulin hơn để giữ đường huyết trong mức ổn định. Tuy nhiên, nồng độ insulin cao có thể gây hại, bởi insulin và IGF có khả năng kích thích sự phân chia và phát triển của tế bào, bao gồm cả tế bào ung thư. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các khối u tại đại trực tràng phát triển và lan rộng.
IGF, một yếu tố tăng trưởng giống insulin, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phân bào, góp phần tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của khối u. Khi insulin và IGF kết hợp, chúng có thể tạo ra một vòng xoáy nguy hiểm, làm gia tăng tốc độ phát triển của tế bào ung thư.
XEM THÊM: Ung thư đại trực tràng là gì? Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết
Viêm Mạn Tính và Rối Loạn Chức Năng Mô Mỡ
Người tiểu đường type 2 thường có liên quan đến tình trạng viêm mạn tính và thừa cân, béo phì, những yếu tố này đều làm gia tăng nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Viêm mạn tính do tiểu đường kéo dài có thể gây suy giảm chức năng của mô mỡ, đồng thời gia tăng sản xuất các yếu tố gây viêm và axit béo tự do, góp phần thúc đẩy khối u phát triển nhanh hơn.
Mô mỡ không chỉ đóng vai trò dự trữ năng lượng mà còn hoạt động như một cơ quan nội tiết, sản sinh ra các chất gây viêm. Sự rối loạn này không chỉ gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa mà còn trực tiếp tác động đến hệ miễn dịch, làm suy yếu khả năng phòng ngừa ung thư của cơ thể.
Tăng Đường Huyết Làm Giảm Hiệu Quả Miễn Dịch
Tăng đường huyết kéo dài làm suy yếu hệ thống miễn dịch của cơ thể, giảm khả năng điều chỉnh mức độ của các gốc oxy tự do, từ đó thúc đẩy sự hình thành và phát triển của khối u. Theo bác sĩ Khanh, glucose là nguồn năng lượng chính của tế bào, kể cả tế bào ung thư. Do đó, nồng độ glucose trong máu cao không chỉ cung cấp năng lượng dồi dào cho tế bào ung thư mà còn làm chúng phát triển và lan rộng nhanh chóng hơn.
Ngoài ra, tăng đường huyết còn ảnh hưởng đến các cơ chế điều hòa khác trong cơ thể, làm giảm khả năng chống lại các tế bào ung thư mới hình thành. Điều này đồng nghĩa với việc người bệnh tiểu đường cần quản lý đường huyết chặt chẽ để tránh nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng.
Rối Loạn Nhu Động Đường Tiêu Hóa
Rối loạn chức năng thần kinh tự chủ ở đường ruột là một biến chứng phổ biến của bệnh tiểu đường type 2. Tình trạng này khiến quá trình vận chuyển thức ăn qua ruột trở nên chậm hơn, từ đó tăng thời gian tiếp xúc với các chất gây ung thư trong ruột, bao gồm axit mật và các hợp chất khác trong phân. Điều này làm tăng khả năng phát triển ung thư đại trực tràng ở bệnh nhân tiểu đường.
Các chất như axit mật thứ cấp (bao gồm axit deoxycholic và axit lithocholic) có thể phá hủy các tế bào niêm mạc đại trực tràng, làm suy yếu tính toàn vẹn cấu trúc và chức năng của chúng. Khi đó, niêm mạc trở nên dễ bị tổn thương và dễ dàng bị các tế bào ung thư tấn công.
Cách Phòng Ngừa Ung Thư Đại Trực Tràng Ở Người Tiểu Đường
Theo khuyến cáo của bác sĩ, bệnh nhân tiểu đường cần chú trọng kiểm soát tốt đường huyết thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể chất thường xuyên. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng tiểu đường mà còn giảm thiểu nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng. Ngoài ra, việc duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế rượu bia, và ăn nhiều rau xanh, trái cây cũng là những biện pháp phòng ngừa quan trọng.
Bên cạnh tiểu đường type 2, các yếu tố khác như tuổi trên 45, tiền sử gia đình có người mắc ung thư đại trực tràng, hội chứng Lynch, và thói quen ăn uống không lành mạnh cũng là những nguyên nhân gia tăng nguy cơ mắc bệnh. Chính vì thế, tầm soát ung thư đại trực tràng định kỳ từ sau tuổi 45 là một biện pháp hữu hiệu để phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Tầm Quan Trọng Của Sàng Lọc Ung Thư Đại Trực Tràng
Ung thư đại trực tràng, cũng giống như các loại ung thư đường tiêu hóa khác, thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Chính vì thế, việc sàng lọc qua nội soi đại tràng là phương pháp tối ưu giúp phát hiện sớm và điều trị bệnh hiệu quả.
Bác sĩ Khanh khuyến cáo những người từ 45 tuổi trở lên, đặc biệt là những ai có nguy cơ cao, nên tiến hành tầm soát ung thư định kỳ. Việc này không chỉ giúp giảm tỷ lệ tử vong do ung thư đại trực tràng mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Kết Luận
Bệnh tiểu đường và ung thư đại trực tràng có mối liên hệ chặt chẽ. Đối với những người mắc tiểu đường, việc kiểm soát đường huyết không chỉ quan trọng trong việc duy trì sức khỏe mà còn là biện pháp phòng ngừa ung thư đại trực tràng. Tầm soát định kỳ và thay đổi lối sống lành mạnh sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống.
