ENVirus HPV (Human Papillomavirus) là một trong những loại virus lây qua đường tình dục phổ biến nhất, có thể dẫn đến các căn bệnh nguy hiểm nếu không được kiểm soát. Trong đó, các chủng HPV nguy cơ cao có khả năng gây ra nhiều loại ung thư nghiêm trọng như ung thư cổ tử cung, dương vật, và hầu họng. Việc hiểu rõ về những loại ung thư do HPV, các loại ung thư liên quan và biện pháp phòng ngừa là điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
HPV là gì và mức độ phổ biến của nó
HPV là một nhóm virus có hơn 200 chủng khác nhau, trong đó khoảng 40 chủng lây truyền qua đường tình dục. Hầu hết những người từng quan hệ tình dục đều nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời mà không nhận ra, vì các triệu chứng thường không xuất hiện rõ ràng. Tuy nhiên, chỉ một số chủng HPV nguy cơ cao có thể dẫn đến ung thư.
HPV thường được chia thành hai nhóm chính:
- HPV nguy cơ thấp: Thường gây mụn cóc sinh dục nhưng không gây ung thư.
- HPV nguy cơ cao: Gây ra những thay đổi tiền ung thư và dẫn đến các bệnh ung thư ở nhiều bộ phận trên cơ thể.
Những loại ung thư do HPV gây ra
HPV nguy cơ cao là nguyên nhân chính dẫn đến một số loại ung thư phổ biến, đặc biệt là ung thư cổ tử cung. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2019 có khoảng 620.000 ca ung thư mới ở phụ nữ và 70.000 ca ở nam giới liên quan đến HPV.
Dưới đây là những loại ung thư phổ biến liên quan đến HPV:
- Ung thư cổ tử cung: HPV gây ra đến 91% trường hợp ung thư cổ tử cung. Các chủng HPV 16 và 18 là nguyên nhân chính của loại ung thư này.
- Ung thư âm đạo và âm hộ: HPV chiếm 75% trường hợp ung thư âm đạo và 69% ung thư âm hộ.
- Ung thư dương vật: HPV gây ra khoảng 63% các ca ung thư dương vật.
- Ung thư hậu môn: Khoảng 91% các ca ung thư hậu môn có liên quan đến HPV.
- Ung thư hầu họng: HPV cũng là nguyên nhân của khoảng 70% trường hợp ung thư hầu họng.
Cách thức HPV gây ung thư
HPV xâm nhập vào cơ thể thông qua niêm mạc hoặc da bị tổn thương trong quá trình tiếp xúc tình dục. Sau đó, virus có thể gây ra các tổn thương tiền ung thư. Tuy nhiên, chỉ một số trường hợp nhiễm HPV mới phát triển thành ung thư, quá trình này thường kéo dài từ nhiều năm đến vài thập kỷ.
Những yếu tố như hệ miễn dịch suy yếu, hút thuốc, và nhiễm các chủng HPV nguy cơ cao có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư. Mặc dù không có cách nào để chắc chắn dự đoán khả năng mắc ung thư sau khi nhiễm HPV, việc phòng ngừa và theo dõi sức khỏe định kỳ có thể giúp giảm thiểu nguy cơ.
Phòng ngừa ung thư do HPV
Phòng ngừa là bước quan trọng để giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư do HPV gây ra. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:
Sử dụng bao cao su
Dùng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HPV, dù không hoàn toàn loại bỏ nguy cơ.
Tiêm vaccine HPV
Vaccine HPV có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa các chủng virus nguy cơ cao gây ung thư. CDC khuyến cáo tiêm vaccine cho cả nam và nữ ở độ tuổi từ 9 đến 26, và có thể tiêm cho người trưởng thành từ 27 đến 45 tuổi dựa trên tư vấn của bác sĩ.
Thực hiện sàng lọc ung thư định kỳ
Đối với phụ nữ, sàng lọc ung thư cổ tử cung bao gồm xét nghiệm HPV và Pap là cách hiệu quả để phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư. Nếu phát hiện kịp thời, những tổn thương này có thể được điều trị trước khi chúng phát triển thành ung thư.
Hiện nay, FDA chỉ chấp thuận xét nghiệm sàng lọc cho ung thư cổ tử cung. Các loại ung thư khác như ung thư hậu môn, âm đạo, dương vật, và hầu họng vẫn chưa có xét nghiệm sàng lọc chính thức, nhưng những người có nguy cơ cao mắc ung thư hậu môn có thể xét nghiệm Pap hậu môn, và nha sĩ có thể kiểm tra các dấu hiệu ung thư hầu họng trong các lần khám răng định kỳ.
Tầm quan trọng của việc sàng lọc và phát hiện sớm
Phát hiện sớm ung thư do HPV đóng vai trò quyết định trong việc điều trị hiệu quả và tăng cơ hội sống sót. Đối với ung thư cổ tử cung, các xét nghiệm HPV và Pap có thể giúp phát hiện các thay đổi tiền ung thư trước khi chúng trở thành ung thư xâm lấn. Những người có nguy cơ cao cần thực hiện sàng lọc định kỳ theo khuyến cáo của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe.
Kết luận
HPV là một loại virus phổ biến và có khả năng gây ra nhiều loại ung thư nghiêm trọng, đặc biệt là ở cổ tử cung, dương vật, và hầu họng. Việc tiêm vaccine, sử dụng biện pháp bảo vệ khi quan hệ tình dục, và thực hiện sàng lọc định kỳ là những biện pháp hiệu quả để phòng ngừa ung thư do HPV gây ra. Hãy chủ động bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân bằng cách hiểu rõ những loại ung thư do HPV và áp dụng các biện pháp phòng ngừa ngay từ hôm nay.
